У сацыяльнай сетцы Threads разгарнулася цікавая дыскусія пра тое, як беларусы адчуваюць сябе на Радзіме пасля вяртання з-за мяжы.
“Дзяўчаты, што пасля жыцця ў Польшчы вярнуліся ў Беларусь, падзяліцеся, як доўга вы прызвычайваліся?” — такое пытанне задала адна з карыстальніц сэрвісу.
Адказы прыходзяць вельмі розныя. Адны людзі распавядаюць, што так і не палюбілі чужую краіну ці сустракаліся з цяжкасцямі ў эміграцыі, іншыя кажуць, што дома — утульна, “з французскім заробкам — проста бомба”. Але ў асноўным удзельнікі дыскусіі пішуць, што вяртанне дадому апынулася куды больш складаным, чым пераезд за мяжу.
Прычыны? Вось некаторыя, пералічаныя ў каментарах:
- Адсутнасць бяспекі;
- Мерапрыемстваў ніякіх няма;
- Адсутнасць магчымасці спакойна і хутка выязджаць;
- Адсутнасць нармальных заробкаў;
- Малы і сярэдні бізнесы можна і не пачынаць;
- Грамадства, што заплюшчвае вочы на ўсё, напружвае найбольш. Затое… кава танная.
“Ні пра што не шкадую”
Нягледзячы на колькасць расчараванняў, у абмеркаванні знайшліся беларусы, для якіх вяртанне дадому аказалася спакойным і правільным крокам. Гэтыя людзі пішуць, што Радзіма сустрэла іх мякка: яны хутка вярнуліся да звыклага рытму, знайшлі працу і цешацца магчымасці жыць побач са сваімі блізкімі.
Напрыклад, адна з удзельніц дыскусіі прызнаецца, што ёй і адаптавацца не прыйшлося:
— Мне не падабалася жыць у Варшаве, нягледзячы на тое, што гэта цудоўны горад. Але Мінск люблю больш, — піша дзяўчына.
Іншая адзначае, што дома ўсё нечакана “пайшло як па масле”:
— Вярнулася месяц таму, ні пра што не шкадую… Тут усё пайшло як па масле, нібы мяне тут чакалі.
— Тут гэтак жа выдатна магу сябе адчуваць з сабой і з сябрамі. Усё залежыць ад мэт, — дзеліцца меркаваннем яшчэ адна беларуска, якая працуе дыстанцыйна.
Такіх гісторый не так шмат, але менавіта яны паказваюць, што пасля вымушанай эміграцыі сотняў тысяч беларусаў жыццё ў краіне не спынілася. Нягледзячы на ўсе цяжкасці, ёсць тыя, для каго Беларусь па-ранейшаму застаецца пунктам апоры, таму яны жадаюць жыць толькі дома.
І гэта не можа не цешыць.
“Прыкладна праз паўгода пачынаецца дурка”
Некаторыя беларусы, якія пажылі ў Польшчы і вярнуліся дадому, прызнаюцца, што першыя тыдні адчувалі палёгку і спакой — быццам нарэшце выдыхнулі. Аднак праз некалькі месяцаў на іх нахлынула знаёмае пачуццё бязвыхаднасці, ціску і сістэматычных абмежаванняў, ад якіх яны некалі і з’ехалі.
Вось некалькі прыкладаў такіх адказаў:
— Першы час — добра, нервовая сістэма аднаўляецца, атрымліваеш асалоду ад спакою, сваякоў і гэтак далей. І так, прыкладна праз паўгода пачынаецца дурка… У Беларусі застацца — быццам падпісацца на пажыццёвую дэпрэсію.
— Прайшло 6 месяцаў, і я ўсё часцей думаю пра Польшчу… адчуванне нейкай несвабоды душыць. Цяжка знайсці аднадумцаў. Быццам бы жыву ў клетцы.
— Я амаль месяц як вярнулася. Пакуль вельмі холадна і самотна. І надзеі, што будзе добра, не адчуваю.
“Калі б не арэнда за мільён…”
Шмат хто дзеліцца праблемамі, якія перашкаджаюць ім знайсці сваё месца як у Беларусі, так і ў Польшчы. Адны не вытрымліваюць коштаў арэнды ці, напрыклад, іх не задавальняе клімат. Іншыя — не могуць рэалізаваць сябе ў прафесіі.
— Я пакуль не разумею, дзе трэба жыць, — шчыра піша карыстальніца Threads, якая робіць эратычныя фотаздымкі. — У Беларусі мне няма месца з пункту гледжання прафесіі. У Польшчы… пакуль не разумею, як замацавацца. Хто там жыў, з кім можна пагутарыць, каб разабрацца ў мясцовай спецыфіцы? Я здымаю ню, жаночае/мужчынскае/для пар і шукаю нейкія суполкі, каналы ў Telegram, дзе магла б расказваць пра сябе і праяўляць сябе… Пакуль клічуць здымаць толькі порна, і гэта супярэчыць маім каштоўнасцям, але зарабляць неяк трэба. Мэта — выстава ў Польшчы, бо ў Беларусі мне яе не дазволяць.
А вось іншая гісторыя:
— З’ехалі з Польшчы, пражыўшы там чатыры гады. У Беларусі былі справы, якія не адразу вырашаліся. Вынік — 6-7 месяцаў, на другім ужо хацелася хутчэй з’ехаць. Але Польшчу мы ўжо не разглядалі (з маім здароўем там было вельмі цяжка жыць). З’ехалі ў Грузію на 6 месяцаў, а пасля пераехалі ў Сербію. У Беларусь не цягне зусім. Перыяд знаходжання дома даў добра зразумець, што там мне рабіць няма чаго.
— Калі б не арэнда за мільён, магчыма, і засталася б, — сумна адзначае яшчэ адна ўдзельніца дыскусіі.
“У Мінску ўжо няма адчування дому”
Сярод удзельнікаў дыскусіі апынулася шмат тых, хто з сумам прызнаецца: спроба вярнуцца дадому была марнай. Пасля сустрэч з блізкімі, шпацыраў па любімых вуліцах і вырашэння юрыдычных пытанняў беларусы зноў збіраюць рэчы.
— 10 месяцаў у Беларусі, і ўвесь гэты час думаю, што мы паспяшаліся з вяртаннем.
— Хапае на два-тры месяцы: аднавіць сілы, сустрэцца з усімі, а пасля зноў хочацца назад. У Мінску ўжо няма адчування дому, але і ў Празе — таксама.
— Нібы захраснуў. Праца ёсць, але адчуванне несвабоды цісне мацней, чым любы быт.
— Ёсць такая рэч: зваротная адаптацыя. Тое, што псіхіка праходзіла ў эміграцыі, будзе па другім крузе пры вяртанні дадому — у Беларусь. У мяне таксама былі абставіны ў мінулым годзе і клінічная дэпрэсія (канешне, не праз Польшчу). У Беларусі прабыла 2 месяцы. Але потым прыняла рашэнне, што пакуль ёсць магчымасць і часовы від на жыхарства, я паспрабую яшчэ раз. Дзеля сябе і дачкі. Вярнулася ва Уроцлаў, адвучылася на SMM. Узяла праекты, з’ехалі ад былога мужа. І кожны дзень я ўдзячная сабе, што вырашыла даць сабе яшчэ адзін шанец.
Такім чынам, шмат для каго з тых, хто паспрабаваў вярнуцца ў Беларусь, краіна апынулася не “домам, які чакаў”, а тэстам на трываласць. Людзі змаглі вярнуцца, а застацца — не атрымліваецца.
Важна
Пакуль мы працавалі над гэтым тэкстам, у Threads з’явіўся яшчэ адзін пост, аўтарка якога таксама просіць карыстальніц распавесці пра свой досвед вяртання ў Беларусь з Польшчы. Рэдакцыі Еўрарадыё невядома, з якой мэтай збіраецца такая інфармацыя, але яе адназначна могуць выкарыстаць сілавыя структуры (напрыклад, каб праверыць лаяльнасць тых, хто вярнуўся).
Юрысты і праваабаронцы не стамляюцца папярэджваць: калі вы выехалі за мяжу праз палітычныя пераследы, хадзілі на маршы ў 2020 годзе, сядзелі за кратамі “за палітыку”, данацілі ў арганізацыі, прызнаныя беларускім рэжымам экстрэмісцкімі — не рызыкуйце і не едзьце ў Беларусь. Усім вашым сваякам, што там сумуюць, будзе значна лягчэй, калі вы працягнеце заставацца ў бяспецы.
