Гісторыя не ведае ніводнага выпадку, калі б людзі даверылі свае ўклады дзяржаве-тэрмінатару і сталі заможнымі, адзначае эканаміст Яраслаў Раманчук.
Калі беларускія ўкладчыкі могуць згубіць свае грошы? У тым, ці пагражае Беларусі да канца года банкаўскі і фінансавы крызіс, разбіралася «Салідарнасць».
— Рублёвыя дэпазіты насельніцтва ў беларускіх банках складаюць блізу 3-х мільярдаў долараў, 4,7 млрд долараў — гэта валютныя ўклады. У сукупнасці 7,7 млрд долараў, — прыводзіць статыстыку Яраслаў Раманчук у праграме «Эканоміка здаровага сэнсу». — Гэта прыстойная сума, якая перавышае памер гадавога пенсійнага фонду Беларусі. Так што беларусы досыць актыўна падтрымліваюць сістэму ЗАТ »Сям’я», савок — Дзяржплан.
Гэта не ўсе дэпазіты, таму што ёсць яшчэ дэпазіты рублёвыя і валютныя юрыдычных асоб — у асноўным, дзяржаўныя, дзяржбанкі іх трымаюць, так што асноўным бенефіцыярам з’яўляецца дзяржаўны сектар. І так разам з дэпазітамі насельніцтва ўсе ўклады ў беларускай банкаўскай сістэме складаюць 18,4 млрд долараў у эквіваленце, з якіх 10 млрд долараў — гэта рублі.
Гэта значыць сказаць, што адбыўся істотны адток за тры гады, калі Беларусь пад санкцыямі, не даводзіцца. Так, вядома ж, гэта не пікі, але казаць, што ў Беларусі востра не хапае грошай насельніцтва і ўкладаў юрыдычных асоб, безумоўна, нельга.
18,4 млрд долараў — гэта недалёка да аб’ёму выдаткаў дзяржаўнага бюджэту, які складае 22,4 млрд долараў у 2022 годзе. Калі ж параўнаем гэтую лічбу з аб’ёмам крэдытаў, то ўбачым, што асноўнай крыніцай крэдытавання беларускай эканомікі з’яўляюцца тыя самыя ўклады.
Аб’ём крэдытаў на 1 траўня складае каля 63–65 млрд рублёў або ў эквіваленце 22–23 млрд долараў. Гэта сур’ёзныя грошы, якія пускаюцца перш за ўсё на падтрымку дзяржаўнага сектара, прычым у гэтым сектары ёсць свае любімчыкі, якія ў рублях атрымліваюць 2–5% гадавых, ні ў чым сабе не адмаўляючы.
І нават калі яны як пазычальнікі не могуць грошы вярнуць, яны прыходзяць разам з банкірамі да міністраў, да Нацбанку, да ўрада, Адміністрацыі прэзідэнта і кажуць: давайце мы зробім аперацыю, залічым гэтыя даўгі, скажам, што гэта наш уклад, вы банкам кампенсуеце з бюджэту нашы страты і працягнем на наступны год.
І так працягваецца з году ў год, сістэма круціцца, сама сябе праігравае. Яна будзе рабіць так датуль, пакуль будзе шчодрая Расія, якая будзе прымаць тавары і паслугі, а таксама падаваць праз расійскія банкі або праз пазыкі дзяржаўныя абаротны капітал.
І толькі тады, калі Расія прайграе Украіне ў вайне, калі пачнуцца працэсы фрагментацыі, развалу сістэмы і не будзе плацяжоў, вось тады ўсе гэтыя яйкі, якія беларускі рэжым склаў у адзін кошык, могуць разбіцца. Не ўсе, але большая частка, якая зрыне беларускую эканоміку ў крызіс.
Так што сёння можна сказаць, што ўклады насельніцтва і юрыдычных асоб захоўваюць стабільнасць беларускай фінансавай сістэмы. Але як толькі пагоршыцца праблема неплацяжоў, як толькі пагоршацца праблемы продажу тавараў на расійскі рынак, як толькі расійскія банкі перастануць даваць кэш для беларускіх прадпрыемстваў альбо ўрад Расіі для беларускага ўрада — вось тут пачнуцца сур’ёзныя праблемы.
Думаю, што гэта таксама абмяркоўвала Набіуліна разам з Лукашэнкам падчас нядаўняга візіту ў Менск, як разам зрабіць такую сістэму плацяжоў, каб нельга было злавіць, выкрыць у супрацоўніцтве з таталітарнымі падсанкцыйнымі рэжымамі іх партнёраў — трэція краіны, перш за ўсё, Кітай, Індыя, Турцыя і іншыя краіны, якія проста зарабляюць грошы на вайне. Так што Лукашэнка таксама зарабляе, як мы бачым.
Сістэму трымаюць як порах сухім. Гэтая сістэма не мае рэсурсу для нейкага рыўка наперад, але для таго, каб забяспечваць саму сябе — дзяржсектар перш за ўсё — абаротным капіталам і рэсурсамі, а таксама, калі неабходна ўключаць інфляцыйны падатак, вось гэтага хапае.
Эканаміст адзначае: калі доля ўкладаў у BYN-рублях будзе больш за 70%, улады атрымаюць выдатную магчымасць ператвараць гэтыя ўклады ў пыл пры дапамозе інфляцыйнага падатку. Раманчук нагадвае, у што ператварылі Беларускія/постсавецкія ўлады ўклады двух пакаленняў людзей у пачатку 1990-х.
— Выснова простая: давяраць дзяржаве манаполію на грошы значна больш небяспечны, чым давяраць запалкі вар’яту, — робіць выснову эксперт. — Гісторыя не ведае ніводнага выпадку, калі б людзі даверылі свае ўклады дзяржаве-тэрмінатару і сталі заможнымі.
novychas.online паводле gazetaby.com
