Вайна, якая мусіць скончыцца, і надзея, якая не памірае.
Некалькі дзён таму Дональд Трамп зрабіў гучную заяву: у сацсетцы Truth Social ён паведаміў пра сваю размову з Уладзімірам Пуціным і намер хутка пачаць мірныя перамовы паміж Расіяй і Украінай. Ён нават прызначыў адказных за гэтыя перамовы, у тым ліку дзяржсакратара Марка Рубіа і дырэктара ЦРУ Джона Рэткліфа. Натуральна, гэтая заява выклікала рэзананс. Хтосьці пабачыў у ёй надзею на завяршэнне кровапраліцця, а хтосьці — здраду саюзнікам ЗША.
Але ці варта спяшацца з высновамі? Гэта пакуль толькі словы, а не дзеянні. Трамп вядомы сваёй стратэгіяй заяў і перамоў, дзе кожны крок можа быць часткай гульні. Ці сапраўды гэтыя перамовы адбудуцца? І калі так, ці будуць яны карыснымі для Украіны? Галоўнае пытанне: ці спыніцца агонь? Бо тыя, хто сёння робіць хуткія высновы, не сядзяць у халодных акопах на Данбасе і не бачаць, як іхнія дзеці хаваюцца ў падвалах ад ракетных удараў.
Хто мусіць плаціць за вайну?
Мы ўсе хочам заканчэння вайны, але ў якіх умовах? Ёсць адна відавочная рэч: гэтая вайна пачалася праз агрэсію Расіі, і віна за яе цалкам кладзецца на Крэмль. Ці мусіць Украіна аддаць частку тэрыторыі, каб дамагчыся міру? Ці мусіць свет пагадзіцца з новым падзелам сфер уплыву? Адказ тут адзін: сапраўдны мір — гэта не кампраміс з агрэсарам, а пакаранне для яго.
Мы можам уявіць іншую Расію, якая ўжо не існуе ў цяперашніх межах. Незалежны Татарстан, Маскоўская рэспубліка, Уральская дзяржава… Дэзынтэграцыя імперыі — гэта натуральны вынік яе злачынстваў. І гэта не фантастыка: падобныя працэсы ўжо ішлі ў гісторыі. Разбурэнне Савецкага Саюза некалі таксама здавалася немагчымым.
Палітвязні ў Беларусі: цана супраціву
Пакуль увага свету скіравана на вайну ва Украіне, у беларускіх турмах працягваюць гніць тысячы нявінных людзей. Апошнія навіны: вызвалены Андрэй Кузнечык і яшчэ двое палітвязняў. Гэта стала магчымым дзякуючы ўдзелу ЗША, у прыватнасці адміністрацыі Трампа. Але ці можна назваць гэта перамогай?
Лукашэнка не атрымаў нічога за гэты абмен, але і не адмовіўся ад рэпрэсій. Толькі адзін з прыкладаў — справа Аляксандра Зіязэтдзінава, якому пасля выплаты ўладам 775 тысяч даляраў не толькі не скарацілі тэрмін, а яшчэ і дадалі дзевяць гадоў зняволення. Сёння турмы Беларусі перапоўненыя людзьмі, якія нічога не зрабілі, акрамя таго, што выказалі сваю думку.
Вызваленая Паліна Шарэнда-Панасюк заклікае ратаваць іншых: Вольгу Маёраву, Алену Гнаўк, Вікторыю Кульшу. Гэта жанчыны, якія знаходзяцца ў жахлівых умовах. Але ці чуем мы іх галасы?
Надзея яшчэ жывая
Ці змянілася нешта кардынальна? Не. Вайна ва Украіне працягваецца. Лукашэнка ўсё яшчэ трымае ўладу. Але ёсць і нешта іншае: вызваленыя палітвязні, намаганні па спыненні агрэсіі, ціск на дыктатараў.
Гісторыя вучыць нас, што ніякая цемра не працягваецца вечна. Сённяшнія рэжымы выглядаюць непахіснымі, але заўтра іх можа не стаць. Галоўнае — працягваць барацьбу, не апускаць рукі і памятаць: свабода не прыходзіць сама. Яе здабываюць.
