106-ыя ўгодкі Беларускай Народнай Рэспублікі. Вечарам удзельнічаў я ў святочным канцэрце, які прайшоў у Падляшскай філармоніі ў Беластоку.
Такога буйнога і на такім высокім узроўні мерапрыемства, прысвечанага Акту 25 Сакавіка, яшчэ ў нас не было. Канцэртная зала была запоўнена амаль да апошняга месца. Сабраліся аўтахтонныя беларусы, перад усім з Беластока, але таксама з Бельска, Гайнаўкі ды іншых мясцовасцей рэгіёну. Прысутныя былі вядома і прыезджыя беларусы – імігранты, і яшчэ нашыя польскія сябры. Пабачыў я вельмі шмат знаёмых твараў, з некаторымі была нагода коратка пагутарыць.
На гэты раз арганізацыйны камітэт узначаліў нова пакліканы Цэнтр беларускай культуры ў Беластоку. Урачысты канцэрт пад назвай „Беларускі музычны краявід. Гісторыя пра волю” стаў першай значнай падзеяй, зладжанай і сфінансаванай гэтай культурнай установай Падляшскага ваяводства, што пачала сваю дзейнасць толькі з 1 студзеня. Мерапрыемства адкрыў і прывітаў афіцыйных гасцей выконваючы абавязкі дырэктара цэнтру Анатоль Вап. Вядучай была яго намесніца Ілона Карпюк.
Як заўсёды на пачатку ўся зала стоячы выканала гімн „Мы выйдзем шчыльнымі радамі”. Пасля быў відэазварот старшыні Рады БНР Івонкі Сурвілы. Яна падкрэсліла, што барацьба за Беларусь не спынена і запэўніла, што „пры першай магчымасці Рада перадасць паўнамоцтвы сапраўднай незалежнай уладзе ў Беларусі”.
Як першы прамаўляў падляшскі ваявода Яцэк Бжазоўскі, які на канец заклікаў: „Niech yje wolna Polska! Niech yje wolna Biaoru!”. Кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Павел Латушка уручыў Медаль Францыска Скарыны дырэктару Гайнаўскага белліцэя Ігару Лукашуку і перадаў 3 тыс. зл. для Цэнтра беларускай культуры. Радны Падляшскага ваяводства Славамір Назарук павіншаваў прысутных з найбольшым нацыянальным святам ад імя маршалка Артура Касіцкага.
Традыцыйна былі ўручаны бел-чырвона-белыя букеты кветак асобам, якія ў мінулым годзе праявілі асаблівыя заслугі для беларускай справы. Такія ўзнагароды атрымалі: тэхнічны рэдактар тыднёвіка „Ніва” Адам Паўлоўскі, кіраўнік хабу „Новая зямля” ў Беластоку Надзея Салаўёва, сакратар аб’яднання АБ-БА Пётр Мулярчык ды стараста Гайнаўскага павету Андрэй Скепка.
Пасля пачаўся двухгадзінны канцэрт адмыслова створанага беларуска-польскага сімфанічнага аркестра „Classic-Modern Orchestra”. Яго складаюць у большасці прафесійныя музыкі, якія вымушаны былі пакінуць Беларусь і ў Варшаве заснавалі „Volny arkiestr”.
На сцэне Падляшскай філармоніі прагучалі музычныя шэдэўры такіх кампазітараў, як Станіслаў Манюшка, Антоній Генрык Радзівіл, Канстанцін Горскі, Ян Тарасевіч, Мікалай Шчаглоў-Куліковіч, Мікола Равенскі, Яўген Глебаў, Уладзімер Солтан, Сяргей Ліпень, Канстанцін Яськоў і іншыя. Выдатна выступілі таксама салісты – Ілля Сільчукоў (прыляцеў спецыяльна з Бостану ў ЗША) i маладзенькая таленавітая спявачка Юлія Еўтухоўская (м.інш. выканала арыю Ганны з оперы „Страшны двор” Станіслава Манюшкі).
Адбылася таксама сусветная прэм’ера твораў маладога кампазітара Канстанціна Яськова – фантазіі на беларускія тэмы для фартэпіяна (Кірыл Кедук) з аркестрам.
Святкаванне закончылася супольным адспяваннем гімну „Магутны Божа”.
Вельмі трапна падсумавала канцэрт Ілона Карпюк, што гэта „як мінімум еўрапейскі ўзровень, а як максімум – сусветны”. Дарэчы трэба сказаць, што канферансье таксама была моцным пунктам праграмы. Ілона ўсё мерапрыемства, асабліва канцэрт, павяла сапраўды прафесійна. Надта займальна распавядала пра творы, паасобных музыкаў, кампазітараў і салістаў.
Калі ўсё скончылася, прыйшоў мне на думку сумны парадокс. У Беластоку святкаванні Дня волі на пачатку дзевяностых гадоў былі даволі сціплыя, удзельнічала ў іх няшмат асоб. Тым часам тады быў найбольшы ўздым беларускасці, бо сапраўды ў той час адраджалася наша дзяржава. Тым часам у апошніх гадах святкаванні ўгодкаў БНР у Беластоку праходзяць шматлюдна і на высокім узроўні нягледзячы на тое, што суверэнітэт Беларусі апынуўся пад пагрозай і з загаду рэжыму многія за беларускасць сядзяць цяпер у турмах.
Вольная Беларусь, як сумна заўважыла Ілона, гэта цяпер, на жаль, усё яшчэ мара. – Але марыць трэба, – сказала, – каб мары маглі здзейсніцца. Верым, што неўзабаве дойдзем да перамогі.
