25-26 верасня ў Варшаве прайшла прафсаюзная канферэнцыя, прысвечаная праблемам беларускай сістэмы аховы здароўя. Эксперты і ўдзельнікі абмеркавалі ключавыя аспекты функцыянавання сістэмы, выявілі яе недахопы і прапанавалі шляхі іх вырашэння.
Праграма мерапрыемства ахоплівала шырокі спектр пытанняў, такіх як кіраванне і планаванне, фінансаванне, умовы працы, даступнасць і якасць медыцынскіх паслуг. У якасці экспертаў і ўдзельнікаў у канферэнцыі прынялі ўдзел прадстаўнікі Асацыяцыі Salidarnast e.V., Першаснай прафсаюзнай арганізацыі СПБ “Панацэя”, Фонда медыцынскай салідарнасці Беларусі, BEROC, Публічнай установы “Урачы за праўду і справядлівасць!”, Офіса па правах людзей з інваліднасцю.
Асноўная ўвага на канферэнцыі была ўдзелена стану беларускай сістэмы аховы здароўя, якая пабудавана на савецкай мадэлі, арыентаванай на барацьбу з эпідэміямі. Эксперты звярнулі ўвагу на тое, што, нягледзячы на сваю ранейшую эфектыўнасць, сёння гэтая сістэма не спраўляецца з сучаснымі выклікамі: недахоп фінансавання і нізкія заробкі медыцынскіх работнікаў становяцца сістэмнымі праблемамі.
“Каб зразумець, што сацыяльная палітыка Лукашэнкі не мае нічога агульнага з клопатам аб грамадзянах, трэба глыбей разабрацца ў гэтай тэме”, – адзначыла адна з арганізатараў канферэнцыі Марыя Тарадзецкая. – «Адна з галоўных ілюзій, створаных рэжымам, – гэта міф аб “бясплатнай медыцыне”, які трымаецца на эксплуатацыі працы лекараў і сістэматычным пагаршэнні якасці аховы здароўя».
Тарадзецкая таксама падкрэсліла, што Міністэрства аховы здароўя Беларусі з’яўляецца манапалістам, які адказвае за планаванне, рэгуляванне, ацэнку якасці і закупкі. Такая цэнтралізацыя, паводле яе слоў, прыводзіць да скажэння статыстыкі і фальсіфікацыі звестак, што пагаршае праблемы.
«Першае, ад чаго трэба адмовіцца, – гэта тэрмін “бясплатная медыцына”. У рэальнасці за ўсё плацяць падаткаплацельшчыкі, і таварыства мае права на празрыстую сістэму размеркавання сродкаў. Сёння ахова здароўя ў рэгіёнах асабліва пакутуе ад недастатковага фінансавання», – дадала Тарадзецкая.
Яна таксама вылучыла праблему прымусовага размеркавання выпускнікоў медыцынскіх ВНУ як адзін з фактараў, які трымае кадры ў краіне. «Рэжым разумее тэрмін „ўтрыманне кадраў“ літаральна, прымушаючы маладых спецыялістаў працаваць ва ўмовах, далёкіх ад нармальных».
Адной з ключавых тэм канферэнцыі стала кіраванне і планаванне ў ахове здароўя. Удзельнікі падкрэслілі неабходнасць дэцэнтралізацыі сістэмы, перагляду прынцыпаў фінансавання і падсправаздачнасці ўстаноў аховы здароўя. Важным аспектам абмеркавання сталі юрыдычныя адносіны паміж урачамі і пацыентамі, а таксама дэкрыміналізацыя ўрачэбных памылак. Было адзначана, што медычныя работнікі сутыкаюцца з прававой непісьменнасцю і не ведаюць, як абараніць свае правы.
Яшчэ адна дыскусія была прысвечана працоўным правам медыкаў. Эксперты адзначылі, што нізкія заработныя платы і перапрацоўкі – асноўныя інструменты эксплуатацыі работнікаў. Увага была ўдзелена прымусу да перапрацовак, феномену падвойнага падпарадкавання ў бальніцах і сістэматычнаму парушэнню норм працоўнага часу.
На канферэнцыі ўзнімаліся пытанні прафесійнай дыскрымінацыі, асабліва ў дачыненні да маладых спецыялістаў і жанчын. Удзельнікі абмеркавалі пераразмеркаванне рэсурсаў і прапанавалі рэарганізацыю немэтазгодных устаноў, каб палепшыць умовы працы медыкаў. Асаблівая ўвага надавалася рашэнню праблемы кадравага дэфіцыту, які ўзмацняецца дэмаграфічнай сітуацыяй у краіне.
У фінале канферэнцыі ўдзельнікі сфармулявалі ключавыя прапановы па рэфармаванні беларускай сістэмы аховы здароўя. Сярод галоўных высноў – прызнанне аховы здароўя грамадскім дабром, забеспячэнне ўсеагульнай даступнасці медыцынскай дапамогі, а таксама стварэнне празрыстай сістэмы фінансавання. Эксперты падкрэслілі неабходнасць абароны працоўных правоў медыцынскіх работнікаў, у тым ліку іх права на аб’яднанне і калектыўныя перамовы.
Канферэнцыя, арганізаваная прафсаюзнай арганізацыяй Salidarnast e.V. і Глабальным Універсітэтам Працы (GLU), стала важнай платформай для абмеркавання надзённых праблемаў беларускай сістэмы аховы здароўя і распрацоўкі рэальных крокаў па яе рэфармаванню.
