Польшча вярнула на стол прапанову, якая дазволіць Эўрапейскаму Зьвязу ўводзіць санкцыі адносна транспартных апэратараў, якія, на думку блёка, «спрыяюць гандлю людзьмі ці кантрабандзе мігрантаў у сувязі зь незаконным уездам у ЭЗ або ўдзельнічаюць у гэтым».
Упершыню рэглямэнт быў унесены Эўракамісіяй у лістападзе 2021 году, калі мігрантаў, у асноўным неэўрапейскіх, пачалі перавозіць празь Беларусь і Расею і дастаўляць да межаў Латвіі, Літвы і Польшчы.
У тым годзе ў Польшчы зафіксавалі каля 40 тысяч спробаў нелегальнага перасячэньня мяжы, і ЭЗ у адказ увёў санкцыі ў дачыненьні да шэрагу беларускіх памежнікаў, дзяржаўнага перавозчыка «Белавія» і сырыйскай авіякампаніі Cham Wings, піша эўрапейскі рэдактар «Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода» Рыкард Юзьвяк.
Аднак пастанову тады так і не прынялі. Часткова таму, што захады, зробленыя Брусэлем, прынесьлі плён. Апрача санкцый, гэта была інфармацыйная сувязь з трэцімі краінамі, такімі як Ірак і Сырыя, каб людзі ня ехалі незаконна ў ЭЗ, а таксама ўзмацненьне памежнага кантролю; на вонкавых межах Эўразьвязу шмат дзе фактычна пабудавалі фізычныя бар’еры.
Колькасьць спробаў перасячэньня мяжы Польшчы ў 2022 годзе ўпала да 15 000, і некаторыя краіны ЭЗ у той час лічылі гэтыя захады занадта рэзкімі.
У выпадку прыняцьця яны будуць нацэленыя на тое, што любая кампанія, якая займаецца паветраным, чыгуначным, аўтамабільным, марскім і ўнутраным водным транспартам, будзе цалкам адрэзаная ад рынку ЭЗ на цэлы год.
У сувязі з тым, што Польшча цяпер узначальвае паўгадовае старшынства ў Радзе Эўрапейскага Зьвязу, прапанова зноў ставіцца на парадак дня, каб да лета нешта ўзгадніць.
Варшава зрабіла праблемы бясьпекі, у тым ліку інструмэнталізацыю мігрантаў, адным з сваіх галоўных прыярытэтаў. Эўразьвяз як блёк становіцца ўсё больш папулісцкім і антыміграцыйным, і гэта дае шанец, што пра нешта ўдасца дамовіцца.
Польшча таксама зьвяртае ўвагу, што ціск на яе ўсходнюю мяжу зноў узмацніўся: летась яе спрабавалі перасекчы 30,5 тысячы чалавек. У двух дакумэнтах, якія Польшча прадставіла іншым краінам Эўразьвязу і зь якімі знаёмілася Радыё Свабода, вінаваты названы адкрыта.
У дакумэнтах, сярод іншага, напісана:
«Больш за 90% мігрантаў, якія нелегальна перасякаюць польска-беларускую мяжу, маюць расейскую візу, што пацьвярджае тэндэнцыю ўезду мігрантаў у Беларусь пераважна праз Расею са студэнцкай або турыстычнай візай, выдадзенай у краінах паходжаньня».
Такім чынам, грамадзяне Афганістану, Этыёпіі, Эрытрэі, Сырыі і Емэна трапляюць у Расею, а потым і ў Беларусь, у асноўным праз Турэччыну ці Абʼяднаныя Арабскія Эміраты (ААЭ).
Праблема ў тым, як ЭЗ будзе падыходзіць да гэтага пытаньня. Блёк ня хоча канфрантацыі ні з Турэччынай, якая па-ранейшаму застаецца краінай – кандыдаткай у ЭЗ, ні з ААЭ, дзе многія краіны – сябры ЭЗ маюць добрыя сувязі як у эканамічным, так і ў палітычным пляне.
Якія мэханізмы прапануе Польшча?
- Каб згладзіць прыняцьце новага рэгуляваньня, Варшава спачатку акрэсьлівае прэвэнтыўныя крокі, якія можна зрабіць ужо цяпер. У адным з дакумэнтаў польскага старшынства адзначалася, што яно «хацела б вывучыць магчымасьць разьмяшчэньня афіцэраў сувязі, асабліва ў ключавых краінах транзыту на ўсходнім сухапутным шляху».
- Адзначаецца, што такі афіцэр сувязі ў аэрапорце Стамбула «будзе спрыяць больш цеснаму супрацоўніцтву з турэцкімі ўладамі ў перадухіленьні нелегальнай міграцыі і выяўленьні патэнцыйных выпадкаў інструмэнталізацыі мігрантаў».
- У тым жа дакумэнце гаворыцца, што «ў цяперашні час ААЭ ня лічацца ключавой краінай у зьнешнім вымярэньні міграцыі, хоць гэта адзін з ключавых транзытных пунктаў для мігрантаў, якія едуць у ЭЗ. Наладжваньне больш цеснага супрацоўніцтва, уключаючы абмен выведнымі зьвесткамі, і сумесныя дзеяньні супраць сетак кантрабанды і гандлю людзьмі істотна паўплывалі б на паток нелегальнай міграцыі па гэтым маршруце».
- Дыпляматы ЭЗ, знаёмыя з праектам, адзначаюць, што калі ён будзе прыняты, яго трэба разглядаць як «апошнюю інстанцыю» — як патэнцыйны інструмэнт, які Брусэль можа скарыстаць, калі нічога больш не спрацуе.
- У той жа час яны лічаць, што дапамагчы могуць больш мэтанакіраваныя санкцыі ў дачыненьні да расейскіх і беларускіх чыноўнікаў, якія ўдзельнічаюць у перапраўцы мігрантаў да межаў ЭЗ.
Яшчэ адзін крок, які разглядаюць краіны ЭЗ на ўсходняй мяжы, — гэта пайсьці за прыкладам Фінляндыі і часова прыпыніць права на прытулак у адпаведнасьці з надзвычайным заканадаўствам, накіраваным на супрацьдзеяньне гібрыдным пагрозам.
Аднаўленьнем гэтай дыскусіі ЭЗ, па сутнасьці, сыгналізуе краінам па ўсім сьвеце: шлях у Эўразьвяз закрываецца.
